Vũ trụ là một cuốn sách khoa học thường thức viết về một chủ đề rất rộng, là quá trình tiến hoá của thế giới vật chất. Đây là chủ đề mà có lẽ rất nhiều người quan tâm. Bởi con người chúng ta luôn muốn cắt nghĩa ý nghĩa của đời sống. Rằng chúng ta từ đâu tới, chúng ta sẽ đi đâu về đâu. Trong cái khoảng không gian vô tận và đen ngòm của vũ trụ kia liệu có tồn tại một cơ chế tư duy nào có hình thức tương tự với loài người chúng ta???
Những câu hỏi đó thực ra rất quan trọng. Tuy nhiên đa phần chúng ta sống ở đời, đều phải lo lắng cho cuộc sống mưu sinh của bản thân. Và chỉ rất ít những người trong số chúng ta là có cơ hội dấn thân để tìm hiểu những câu hỏi ngàn đời chưa có lời giải đáp của tạo hoá mà thôi. Và Carl Sagan là một trong số những người như vậy.
Carl Sagan là một nhà thiên văn, vật lý xuất sắc, đã từng tham gia vào nhiều dự án chinh phục không gian. Bên cạnh đó, ông còn là một nhà phổ biến kiến thức khoa học đầy tâm huyết. Cuốn “vũ trụ” do Carl Sagan chắp bút viết nên là một trong những cuốn sách thuộc vào hàng bestseller. Xét về mức độ phổ biến thì nó chỉ đứng sau “lược sử thời gian” của Stephen Hawking.
[ điểm cốt lõi ở trong tác phẩm ] : vũ trụ
Xuyên suốt cuốn sách Carl Sagan đã dẫn dắt chúng ta đi qua những thước phim lịch sử đầy sinh động về hành trình khám phá thế giới vật chất của con người.
Từ thuở hồng hoang con người đã ngước nhìn lên bầu trời đêm và thầm nghĩ các vì sao là ngọn lửa của các vị thần. Đến thời kỳ các quốc gia và các nền văn minh bắt đầu mạnh nha, đâu đó ở các hòn đảo tại nơi ngày nay là Hy Lạp, đã xuất hiện những triết gia vĩ đại với những tư tưởng vô cùng táo bạo bàn về khởi nguyên của thế giới vật chất.
Thế nhưng không may thay, thuyết địa tâm và niềm tin tôn giáo đã đánh giá quá cao vị trí con người dẫn đến những nhận thức sai lầm, kìm hãm sự phát triển văn minh nhân loại suốt hàng thế kỷ của đêm trường trung cổ.
Phải đến thời đại phục hưng, những ý tưởng từng được các triết gia Hy Lạp đề cập đến mới được phát triển lên thêm và là cơ sở để hình thành nên nền khoa học thực nghiệm.
Từ đó đến nay loài người đã đạt được rất nhiều thành tựu. Tuy nhiên chừng ấy vẫn còn rất khiêm tốn so với một vũ trụ mênh mông và đầy những bí ẩn.
Trong Vũ trụ, Carl Sagan hành văn theo lối kể chuyện. Ông không đi quá sâu vào những vấn đề học thuật phức tạp. Những lý lẽ ông đưa ra cũng không hề sắc sảo hơn các nhà khoa học xuất chúng đương thời khác viết về vũ trụ. Nhưng điều Carl Sagan làm được là xâu chuỗi một lượng lớn kiến thức để tạo ra một thước phim hoàn chỉnh và thống nhất về các dạng cấu trúc tồn tại trong vũ trụ.
Con người từ thuở hồng hoang sống theo bầy đàn. Khi ngồi quanh đống lửa và ngước lên bầu trời, con người đã nhanh chóng nhận ra những quy luật. Các ngôi sao xuất hiện vào ban đêm dường như không có sự thay đổi về mặt vị trí. Hơn thế nữa, những ngôi sao gần nhau hợp lại tạo nên những hình thù đặc trưng, là các chòm sao và được gán cho các tên gọi khác nhau.
Ngành thiên văn học từ đó được hình thành. Tuy nhiên vũ trụ khi ấy, về cơ bản đầy huyền hoặc. Do đó thiên văn học thuở sơ khai không tài nào tách rời khỏi thuật chiêm tinh, vốn là pháp môn giải đoán số mệnh dựa trên các hiện tượng siêu nhiên.
Ở các hòn đảo mà ngày nay là Hy Lạp, vào khoảng vài thế kỷ trước công nguyên, những tư tưởng tiến bộ về thế giới vật chất đã bắt đầu được manh nha.
Những tư tưởng như: vật chất được tạo nên từ những nguyên tử rất nhỏ không thể phân chia, sự đa dạng sinh học có được là do sự thích nghi của sinh vật trước sự chọn lọc của môi trường…
Nhưng tại sao lại là Hy Lạp??? Thứ nhất, Hy Lạp nằm giữa các nền văn minh lớn như: Ai Cập, Ba Tư, La Mã. Thứ hai Hy Lạp bị cát cứ thành các hòn đảo, từ đó tạo điều kiện cho sự tự do tư tưởng.
Thế nhưng, không may thay nền văn minh nhân loại đã tụt hậu lại cả thiên niên kỷ do những tư tưởng sai lầm.
Thứ nhất, thuyết địa tâm cho rằng trái đất là hình phẳng còn mặt trời, mặt trăng các ngôi sao và các hành tinh là những thực thể quay quanh trái đất.
Thứ hai, niềm tin tôn giáo cho rằng thượng đế là một thực thể giống con người. Ngài có một quyền năng vô hạn có thể tạo ra vạn vật trong đó có con người.
Từ hai luận điểm trên đã dẫn đến một khẳng định ngầm rằng, con người là những sinh thể vô cùng đặc biệt trong vũ trụ và mọi thứ thuộc về vũ trụ đều đã được con người khám phá.
Đến thời phục hưng, khoa học thực nghiệm ra đời. Con người đã có những tiến bộ vượt bậc trong nhận thức về thế giới vật chất.
Ngành giả kim thuật đã khám phá ra mỗi nguyên tố về cơ bản, đều được đặc trưng bởi một con số được gọi là số hiệu nguyên tử.
Thuyết tiến hoá dựa trên những quan sát thống kê đã chỉ ra rằng các sinh thể trên trái đất tiến hoá theo thang bậc từ thấp đến cao.
Thuyết địa tâm bị bác bỏ, thay vào đó là thuyết nhật tâm: trái đất và các hành tinh quay quanh mặt trời theo quỹ đạo elip gần tròn. Lực hấp dẫn giữa hai vật thể tỉ lệ thuận với khối lượng của từng vật thể đồng thời tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng.
Ngày nay, nền văn minh kỹ thuật đã đi được một chặng đường rất xa. Con người đã có được những hiểu biết tương đối về cấu trúc và cơ chế vận hành của thế giới vật chất.
Các nguyên tử được cấu tạo nên từ hạt nhân bên trong (gồm các proton mang điện tích dương cùng các neutron không mang điện tích) và lớp các electron ngoài cùng mang điện tích âm.
Các sinh thể hữu cơ về cơ bản có cấu trúc tế bào. Các tế bào tự nhân đôi bằng cơ chế tách chuỗi xoắn kép ADN thành hai chuỗi đơn, sau đó ARN sẽ mang thông tin di truyền để tổng hợp nên hai chuỗi ADN đơn khác tương ứng để gắn vào hai chuỗi đơn ban đầu. Trong quá trình nhân đôi nếu phiên mã, dịch mã xảy ra sai sót sẽ tạo nên biến dị, là nguyên liệu cho quá trình tiến hoá.
Thuyết tương đối cho rằng không gian và thời gian chỉ là tương đối và có thể bị bẻ cong. Vận tốc của ánh sáng là lớn nhất và luôn luôn không đổi, không phụ thuộc vào vận tốc của nguồn phát sáng.
Big Bang là giả thuyết cho rằng vũ trụ hình thành từ một chất điểm nóng và có mật độ vật chất vô cùng lớn bị nổ tung. Sau vụ nổ các lớp bụi khí Hidro đã tạo nên những thiên hà mà trong đó có những thực thể tiến hoá như: tinh vân, ngôi sao, hố đen, hành tinh…
Mặt trời thực chất là một ngôi sao được sinh ra từ vụ nổ của các ngôi sao lớn hơn, vốn cùng có bản chất là các khối cầu khí. Các khối cầu khí này đóng vai trò như là những lò giả kim thuật khổng lồ đốt cháy nhiên liệu bên trong để tạo ra các nguyên tố như: Hidro, Oxi, Cacbon, Sắt… cho các thiên hà.
Về cơ bản thuyết Big Bang cho rằng vũ trụ đang giãn nở. Đó là lý do tại sao các thiên hà ngày càng xa nhau và không bị đâm sầm vào nhau do lực hấp dẫn. Tất nhiên đây chỉ là một giả thuyết. Bởi con người còn rất nhiều điều chưa biết hết như: thế giới phi vật chất hay những chiều không gian khác…
Ngày nay con người với công nghệ sóng vô tuyến đã có thể mã hóa thông tin và truyền đi với vận tốc gần bằng vận tốc ánh sáng.
Công nghệ này giúp con người có thể điều khiển tàu vũ trụ từ xa đáp lên một số hành tinh trong hệ mặt trời và các vệ tinh quay xung quanh chúng, hay gửi những tín hiệu về nền văn minh trái đất đi vào không gian để liên lạc với các nền văn minh ngoài trái đất.
Tuy nhiên công nghệ này cũng có những mặt trái khi con người có thể sử dụng nó để điều khiển những tên lửa mang đầu đạn hạt nhân bắn vào nhau gây ra tình trạng tự hủy diệt cho trái đất.
Muốn nền văn minh loài người tồn tại, con người chỉ có một con đường duy nhất là tham gia vào cuộc hành trình liên sao, để tìm ra những hành tinh phù hợp, bắt đầu lại sự sống. Để làm được điều đó, con người cần phải chế tạo ra được những con tàu vũ trụ có vận tốc tối thiểu 1/10 vận tốc ánh sáng.
Tác giả Carl Sagan
Carl Sagan sinh ngày 9 tháng 11 năm 1934 tại Hoa Kỳ, là một nhà khoa học nghiên cứu về vũ trụ. Mẹ ông là một bà nội trợ, trong khi bố ông là một công nhân Ukrainie nhập cư đến Mỹ.
34 lượt đọcBài viết mới sẽ tự động gửi vào trong email của bạn
Victor là thợ đánh giá sách. Anh ấy là một người đọc cần mẫn. Giống như mọi người, trí nhớ và trực giác của anh ấy đôi khi cũng có thể sai lầm?! Hãy thông cảm cho anh ấy vì điều này...
