Học Cách Học – Bộ Não Và Những Thói Quen Phù Hợp Để Thích Nghi

Học cách học là cuốn sách viết về chủ đề học tập, một chủ đề rất đáng quan tâm khi chúng ta đang sống trong thời đại của nền kinh tế tri thức. Theo thống kê thì lượng thông tin tăng lên gấp đôi sau mỗi chu kỳ 7 năm. Điều này đòi hỏi mỗi người muốn thích nghi, phải học tập suốt đời. Hay nói rộng ra, xã hội muốn phát triển, cần phải xây dựng “xã hội học tập”. 

Thế nhưng nếu không chỉ ra được một “cách học” hiệu quả có thể áp dụng được cho nhiều người thì những phát biểu trên chỉ là những lời nói “sáo rỗng”. Cuốn sách “học cách học” ra đời đã chỉ cho chúng ta “một” phương pháp, là những thói quen nho nhỏ, giúp chúng ta có thể học sâu, nhớ lâu dựa trên cách thức bộ não vận hành. 

Cuốn sách được viết bởi Barbara Oakley, một người học đã từng lận đận với công việc học tập trong quá khứ. Nhưng khi bị đẩy vào hoàn cảnh bắt buộc phải lựa chọn, bà mới nhận ra: thực ra thì việc học tập cũng đều sẽ trở nên đơn giản nếu chúng ta biết cách.

Năm XB	2022
Trọng lượng (gr)	300
Kích Thước Bao Bì	24 x 16 cm x 1.4
Số trang	280
Hình thức	Bìa Mềm

[ điểm cốt lõi ở trong tác phẩm ] : “học cách học”

Xuyên suốt cuốn sách, vấn đề được đặt ra ở đây là: tại sao có những người có khả năng học tập tốt, trong khi những người khác thì không? Tại sao người này lại giỏi trong lĩnh vực này trong khi người kia lại giỏi ở lĩnh vực khác? Và liệu một người nào đó có thể giỏi trong nhiều lĩnh vực khác nhau được không? 

Thực ra thì, những người có khả năng học tập tốt là những người ngay từ thuở nhỏ, một cách ngẫu nhiên không chủ đích, đã hình thành nên những thói quen thích nghi được với những nguyên tắc hoạt động của não bộ. 

Một số người bên cạnh việc có các thói quen phù hợp, lại được ông trời thiên phú, có khả năng hiểu nhanh về một lĩnh vực nào đó. Điều này dẫn đến vòng tròn niềm tin diễn ra trong bộ não của những người đó: bắt đầu “tôi có thể” dẫn đến “học hỏi” và “luyện tập”, “học hỏi” và “luyện tập” dẫn đến “kết quả”, và cuối cùng, “kết quả” dẫn đến “tôi có thể” ở một tầm mức cao hơn. Sau nhiều chu kỳ như vậy, những người đó sẽ trở nên xuất sắc trong lĩnh vực mà họ học tập. 

Việc một người mô phỏng được các thói quen, hoàn toàn có thể giúp người đó có khả năng tiếp cận bất cứ lĩnh vực nào, vì bộ não của con người là vô hạn. Tuy nhiên nếu không có thiên khiếu thì quá trình đó sẽ mất rất nhiều thời gian, hơn nữa cũng khó lòng đạt đến cảnh giới xuất sắc. 

“Học cách học” là một cuốn sách có lối viết khoa học. Văn phong đơn giản, đi kèm với đó là những hình ảnh trực quan. Các kiến thức hàn lâm được liên tưởng bởi các hình ảnh ẩn dụ khá thú vị và dễ nhớ. Cuối mỗi chương đều có phần luyện tập và tóm tắt ý chính giúp cho người đọc có được cái nhìn tổng quan về chương sách. 

[ bàn về nội dung ]

Bộ não của con người chúng ta chứa hàng tỷ tế bào thần kinh neuron. Synapse là các xung điện hình thành giữa hai tế bào thần kinh bất kỳ và là một phần của một hệ thống chằng chịt các Synapse có chức năng lưu trữ thông tin. Khi chúng ta động não, hệ thống các Synapse này sẽ liên tục được tái cấu trúc làm cho chúng ta càng ngày càng trở nên hiểu biết hơn.

Bộ não chúng ta có thể học hỏi dựa trên hai chế độ không thể hoạt động đồng thời, là chế độ “tập trung” và chế độ “phân tán”. 

Khi chúng ta bước vào chế độ “tập trung” để học hỏi một vấn đề gì đó mới, vùng bộ nhớ làm việc (cũng gọi là bộ nhớ tạm thời) ở thùy trước của bộ não bắt đầu hoạt động, xử lý và lưu lại thông tin vừa học hỏi. Tuy nhiên khả năng của vùng bộ nhớ tạm thời này là hữu hạn. Khi chúng ta “tập trung” quá lâu sẽ khiến bộ não của chúng ta trở nên mệt mỏi và dễ bị mắc kẹt trong vấn đề. 

Khi chúng ta thoát ra khỏi chế độ “tập trung” để bước sang chế độ “phân tán”, bộ não của chúng ta có vẻ như đang được nghỉ ngơi, nhưng thực chất, hệ thống Synapse vẫn đang chạy ngầm để tái cấu trúc bằng cách: kết nối giữa hệ thống Synapse thông tin mới với những hệ thống Synapse thông tin cũ đã có, nằm rải rác khắp nơi trên vỏ não. Từ đó vấn đề trở nên rõ ràng và thông tin chúng ta có được về vấn đề trở nên rộng hơn. 

Khi chúng ta học hỏi và đã nắm bắt được vấn đề thì những thông tin mới đó, về cơ bản mới chỉ được lưu lại tại “bộ nhớ tạm thời” mà thôi. Nếu chúng ta, ngay lập tức học hỏi thêm một vấn đề mới nữa, thì rất có thể những gì chúng ta đã từng học hỏi trước đó sẽ bị ghi đè và mất đi. Để hiện tượng này không xảy ra, chúng ta cần “luyện tập” một cách chủ động để đưa những gì từng học hỏi được, đi từ bộ nhớ tạm thời, thông qua khu vực hồi hải mã để đến “bộ nhớ dài hạn” nằm rải rác khắp nơi trên vỏ não. Khi ấy những gì chúng ta học hỏi được sẽ tồn tại gần như là vĩnh viễn.

Tác giả Barbara Oakley 

Barbara Oakley (tên thời con gái là Grim) sinh vào tháng 11 năm 1955 tại Lodi, California, là giáo sư kỹ sư người Mỹ tại Đại học Oakland và Đại học McMaster. Thời thơ ấu, bà thường xuyên phải chuyển nhà. Bà đã từng sống qua mười nơi khác nhau khi mới học lớp 10, nên những kiến thức mà bà học được từ trường học là khá rời rạc, đặc biệt là các môn tự nhiên. 

Sau khi tốt nghiệp cấp ba, Oakley đăng ký nhập ngũ. Trong môi trường quân đội, nhờ khả năng xuất sắc về các môn xã hội, bà giành được học bổng đến đại học Washington học cử nhân ngành ngôn ngữ và văn chương vùng Slav. Sau khi tốt nghiệp bà được bổ nhiệm vào một vị trí cần hiểu về công nghệ, đòi hỏi phải có kiến thức trong lĩnh vực tự nhiên. Thế là bà lại bắt đầu một hành trình mới: từ một chuyên gia ngôn ngữ bà lần lượt lấy được các bằng, cử nhân kỹ thuật điện tử, thạc sĩ kỹ thuật điện tử và vi tính, và tiến sĩ kỹ thuật hệ thống. Trong quá trình học tập bà có áp dụng một số thủ thuật học tập và những thủ thuật này tỏ ra vô cùng hiệu quả. 

Sau này khi nghiên cứu về cách vận hành của bộ não, bà dần hiểu hơn về các nguyên tắc của bộ não và những cách học tập hiệu quả dựa trên các nguyên tắc này. Kết hợp tất cả những điều đó, Barbara Oakley đã viết ra cuốn sách “học cách học” để giúp đỡ mọi người dù ở bất kỳ lứa tuổi nào cũng đều có thể học tập một cách hiệu quả hơn.